W artykule pt. „Porozumienia zawieszające w ustawie antykryzysowej” autorzy przyjrzeli się instytucji porozumień zawieszających. Pandemia COVID-19 wywołuje szereg skutków społecznych i gospodarczych wymagających odpowiedzi w regulacjach prawa pracy i zabezpieczenia społecznego. Tak zwana ustawa antykryzysowa z 2 marca br. wprowadza rozwiązania, które umożliwiają ograniczanie uprawnień pracowniczych, a także wsparcie państwa dla utrzymania stanu zatrudnienia. Cel ten realizują przewidziane w niej porozumienia zawieszające. Autorzy, analizując stronę podmiotową i przedmiotową tych porozumień, wskazują na podobieństwa i różnice między nimi. Zwracają przy tym uwagę na odmienne ich konstrukcje i wykazują mankamenty legislacyjne z tym związane, starając się ocenić efektywność i skuteczność porozumień zawieszających w praktyce.

https://www.pwe.com.pl/czasopisma/praca-i-zabezpieczenie-spoleczne/porozumienia-zawieszajace-w-ustawie-antykryzysowej,a1055434899

Dnia 20 kwietnia w PLL LOT S.A. odbyły się spotkania członków zarządu spółki z pracownikami oraz współpracownikami PLL LOT S.A., przy współudziale r. pr. Aleksandry Woźniak, dotyczące ochrony miejsc pracy i planu wyjścia z kryzysu. Spotkania odbyły się w formie wideokonferencji, w której wzięło udział ponad 1200 osób.

Kolejne przedłużenie dodatkowego zasiłku opiekuńczego przyznawanego w związku z zamknięciem placówek oświatowych wzbudziło wśród prawników istotne wątpliwości praktyczne.

Istotne zmiany w regulacjach dotyczących przedmiotowego zagadnienia miały zostać wprowadzone od dnia 25 maja 2020 r. W pierwszej kolejności, Rada Ministrów Rozporządzeniem z dnia 14 maja 2020 r.  przedłużyła okres za który przysługiwać może dodatkowy zasiłek opiekuńczy określony w art. 4 i 4a tarczy antykryzysowej do dnia 14 czerwca 2020 r.

Następnie, w dniu 16 maja 2020 r. w życie weszła tzw. tarcza 3.0, która zmieniła brzmienie wspomnianych wyżej art. 4 i 4a. Do tej pory przepis ten wyraźnie wskazywał, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje zarówno opiekunom dzieci do lat 8 (art. 4 ust. 1 pkt 1), jak i opiekunom dzieci niepełnosprawnych (art. 4 ust. 1 pkt 2). W nowej jego redakcji tego przepisu, obowiązującej od 25 maja 2020 r., wykreślono fragment dotyczący przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego celem sprawowania opieki nad dziećmi do lat 8 (pkt 1), pozostawiając jedynie postanowienia o przysługiwaniu tego zasiłku opiekunom osób niepełnosprawnych. Zmiana ta została dokonana w sposób świadomy, gdyż Sejm odrzucił w tym zakresie poprawkę Senatu, która miała zachować – co do zasady – status quo. Biorąc pod uwagę powyższe, od 25 maja 2020 r. opiekunom dzieci do lat 8, zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów nie powinien przysługiwać dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej informuje w tym zakresie, co następuje (jednak bez odwoływania się do ustawy – tarczy antykryzysowej 3.0): „Prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego zostało przedłużone do 14 czerwca br. Zgodnie z obowiązującymi przepisami dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje na dotychczasowych zasadach zarówno dla rodziców i opiekunów dzieci do lat 8 oraz dzieci i dorosłych osób niepełnosprawnych. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwać w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki. Będą mogły z niego skorzystać również osoby, które nie mają możliwości zapewnienia opieki przez wymienione placówki z powodu czasowego ograniczenia ich funkcjonowania w związku z COVID-19, oraz w przypadku, gdy, ubezpieczony podejmie decyzję o osobistym sprawowaniu opieki nad dzieckiem.„

(https://www.gov.pl/web/rodzina/wyjasnienie-do-artykulu-portalu-prawopl-na-temat-dodatkowego-zasilku-opiekunczego?fbclid=IwAR2E4DPJVUmq9b2CYv-MXOi0pqCSOW9yjOyQbSLxzhuZpivmhoz7XbOQTfc).

Takie stanowisko jest oczywiście korzystne dla rodziców i opiekunów, niemniej jednak nie znajduje –zdaniem Kancelarii– oparcia w obowiązujących przepisach. W związku z zaprezentowanym stanowiskiem, należało się zatem spodziewać pilnej nowelizacji tarczy antykryzysowej, która przywróci również od 25 maja 2020 r. uprawnienia dla rodziców dzieci do lat ośmiu. Nowelizacja taka została zaproponowana w tzw. tarczy 4.0, której projekt Rząd przyjął w dniu 20 maja 2020 r. – obecnie ustawa jest procedowana w Sejmie.

Zgodnie z tym projektem, w art. 4 specustawy o COVID-19 po ust. 1b dodaje się ust. 1c i 1d w brzmieniu: „1.c. W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 870), przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy do dnia 28 czerwca 2020 r.

1d. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w ust. 1c, przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, również w przypadku otwarcia placówek, o których mowa w tych przepisach, w czasie trwania COVID-19 do dnia 28 czerwca 2020 r.”

Powyższa regulacja ponownie daje uprawnienie do dodatkowego zasiłku opiekuńczego ubezpieczonym rodzicom dzieci do lat 8.  Co warte podkreślenia, zgodnie z projektem tarczy 4.0, ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, ale z mocą od dnia 25 maja 2020 r. Ponadto, w projekcie wskazano, że zasiłek będzie przysługiwał do 28 czerwca 2020 r., to jest do zakończenia aktualnego roku szkolnego.

W zeszłym tygodniu niemiecki regulator Bundesnetzagentur (BNetzA) poinformował o wydaniu negatywnej decyzji w sprawie zwolnienia Nord Stream 2 ze stosowania znowelizowanych przepisów dyrektywy gazowej. Ze zaktualizowanej dyrektywy gazowej wynika, że połączenie wzajemne (interconnector) oznacza nie tylko linię przesyłową przebiegającą przez granicę lub łączącą obie strony granicy między państwami członkowskimi, lecz także linię przesyłową między państwem członkowskim a państwem trzecim do terytorium państw członkowskich lub morza terytorialnego tego państwa członkowskiego (art. 2 pkt. 17).  Zatem, co do zasady, również linie przesyłowe między państwami trzecimi a państwami członkowskimi podlegają dyrektywie gazowej, m.in. zasadzie TPA.

Przy spełnieniu określonych warunków takich jak m.in. wybudowanie linii przesyłowej przed 23 maja 2019 r., art. 49a dyrektywy gazowej dopuszcza zwolnienie przez państwo członkowskie takiej linii z obowiązku stosowania dyrektywy. BNetzA zdecydował jednakże, że Nord Stream 2 nie spełnia warunków objęcia zwolnieniem – Nord Stream 2 nie została zdaniem BNetzA wybudowana w rozumieniu art. 49a ust. 1 dyrektywy (w sensie technicznym, nie zaś ekonomicznym, jak chciałby tego Nord Stream 2 AG) przed 23 maja 2019 r.

Nord Stream 2 AG próbował uwolnić się od obowiązku nie tylko wnioskując o zwolnienie przed BNetzA, lecz również składając skargę do Sądu Unii Europejskiej, w której zażądał stwierdzenia częściowej nieważności dyrektywy nowelizującej dyrektywę gazową oraz uchylenia dyrektywy nowelizującej w całości (skarga z 25 lipca 2019 r., sprawa o sygn. T-526/19). Analogiczną skargę wniósł Nord Stream AG (skarga z 26 lipca 2019 r., sprawa o sygn. T-530/19).

W dniu wczorajszym, tj. 20 maja 2020 r., Sąd Unii Europejskiej wydał bezprecedensowe postanowienia, na mocy których stwierdził niedopuszczalność obydwu skarg. Sąd uznał, że dyrektywa zmieniająca nie wywiera skutku bezpośredniego dla Nord Stream 2 AG i Nord Stream AG. Zgodnie z wydanymi postanowieniami dyrektywa jest aktem transponowanym do systemów prawnych poszczególnych państw członkowskich i nie wywiera skutku bezpośredniego dla żadnej z tych spółek, a zatem skargi złożone przez spółki są niedopuszczalne. Sąd zwrócił uwagę, że Nord Stream 2 AG i Nord Stream AG mogą jedynie ubiegać się o odstępstwa przed niemieckim organem regulacyjnym (BNetzA), a w przypadku wydania przez organ decyzji negatywnej – złożyć skargę do właściwego niemieckiego sądu.

Nord Stream 2 AG poniósł zatem porażkę zarówno przed BNetzA, jak i Sądem Unii Europejskiej. Niemiecki organ regulacyjny oraz Sąd Unii Europejskiej nie podzieliły argumentacji rosyjskiego monopolisty, co należy ocenić pozytywnie. Cieszy zwłaszcza stanowisko Sądu UE, który oceniając sprawę wziął pod uwagę interes całej Unii Europejskiej. Możliwość wyłączenia Nord Stream 2 spod dyrektywy gazowej pozwoliłaby na prowadzenie przez Gazprom dalszych politycznych rozgrywek w Europie Środkowo-Wschodniej. Należy pamiętać, że celem nowelizacji dyrektywy gazowej było objęcie jej regulacjami właśnie Nord Stream 2, co było wielokrotnie podnoszone w procesie tworzenia tej regulacji. Słusznie zatem Sąd Unii Europejskiej nie przychylił się do szerokiego spektrum argumentów strony rosyjskiej i, biorąc pod uwagę faktyczne i realne interesy Unii Europejskiej, uznał obie skargi za niedopuszczalne.

Należy przy tym wskazać na ciekawą z prawnego punktu widzenia argumentację Sądu, który uznał, że znowelizowana dyrektywa gazowa nie wywiera skutku bezpośredniego dla Nord Stream 2 AG i Nord Stream AG. Kluczowe są zatem regulacje krajowe, a na mocy tych regulacji już odmówiono zwolnienia Nord Stream 2 z europejskich regulacji. Sąd przyznał, co prawda, że w momencie składania skarg przepisy dyrektywy nie zostały jeszcze implementowane przez Republikę Federalną Niemiec, jednakże z drugiej strony zauważył, że państwa członkowskie miały szeroką swobodę uznania co do sposobu wdrożenia dyrektywy.

Wisienką na torcie jest odrzucenie części materiału dowodowego w postaci szeregu dokumentów jako złożonego przez NS2 bez zgody podmiotu wydającego dany dokument.

Jakie mogą być dalsze kroki? Możliwe, że zostanie podjęta próba złożenia odwołania od tych postanowień. Należy również spodziewać się odwołania od decyzji niemieckiego regulatora. Droga do pełnego sukcesu jeszcze daleka, ale widać, że spójna i prowadzona z determinacją polityka UE (z dużym udziałem strony polskiej) zaczyna przynosić wymierne skutki. Rosjanie muszą dostosować swoją politykę gazową do europejskich reguł.

Jest to konsekwencją wygaśnięcia w dniu 17 maja 2020 r. o godz. 8:00 umowy na przesył rosyjskiego gazu gazociągiem jamalskim do Europy Zachodniej z dnia 17 maja 1995 r. zawartej pomiędzy Gazprom Eksport i EuRoPol GAZ (tzw. kontrakt historyczny, kontrakt jamalski).

Dla Polski dokonane zmiany są bardzo korzystne – dostęp do gazociągu jamalskiego będzie miała nie tylko Gazprom, a ceny przepustowości będą wynikały z aukcji produktów rocznych, kwartalnych, miesięcznych, dobowych i śróddziennych. Polski niezależny operator systemu przesyłowego dla gazociągu jamalskiego, w komunikacie oświadczył, że od tego momentu w dyspozycji Gaz-System będzie ponad 90% przepustowości technicznej w punkcie wejścia Kondratki oraz 100% przepustowości technicznej w punkcie wyjścia Mallnow. Terminy aukcji dla poszczególnych produktów są dostępne na stronie Operatora.

Jak wynika z komunikatu Gaz-System – pierwsza aukcja odbyła się już 4 maja 2020 r. i dotyczyła produktu kwartalnego – rezerwacja przepustowości za okres od 1 lipca 2020 r. od do 1 października 2020 r. Łącznie zarezerwowano przepustowość o wartości  31 021 176 kWh/h, co stanowi, jak podaje Gaz-System,  ok. 80 %  udostępnionej  przepustowości w wyniku zakończenia tzw. kontraktu historycznego. Pozostałe 20 % zostanie zaoferowane na aukcjach produktów miesięcznych, a jeśli w ich ramach przepustowość nie zostanie sprzedana – przepustowość zostanie udostępniona w produktach krótszych –  dobowych oraz śróddziennych.

Jak wynika z komunikatów OSP w dniu wygaśnięcia tzw. kontraktu historycznego, czyli w dniu 17 maja 2020 r. (o godz.8:00 rano) rozpoczęła się pierwsza aukcja produktu śróddziennego, w celu rezerwacji przepustowości od 17 maja 2020 r. od godz. 8:00 do końca doby gazowej (czyli do18 maja 2020 r. do godz. 6:00). Natomiast 18 maja 2020 r. zakończyła się pierwsza aukcja produktu miesięcznego (od 1 czerwca 2020 r. do 1 lipca 2020 r.). Z podsumowania tej aukcji wynika, że w punkcie wejścia w SGT Kondratki zostało sprzedane 36 135,431 MWh/h, z łącznie zaoferowanych 38 321,203 MWh/h. Oznacza to, że doszło do rezerwacji ok. 93 proc. mocy przesyłowej gazociągu jamalskiego dostępnej w czerwcu. W przypadku punktu wyjścia Mallnow, w aukcji została zaoferowana przepustowość 38 812,499 MWh/h i doszło do rezerwacji przepustowości w takiej samej ilości jak w punkcie wejścia Kondratki, to znaczy 36 135,431 MWh/h.

Gazprom, chcąc wykonać zobowiązania wobec swoich kontrahentów w Niemczech został on skutecznie zmuszony przez polskiego operatora do stosowania regulacji unijnych, zwłaszcza do zakupu przepustowości w ramach aukcji, co istotnie różni się wobec stosowanych dotychczas metod działania rosyjskiego dostawcy. Kończy się era stosowania bilateralnych umów negocjowanych indywidualnie pod dyktando silniejszego partnera z za wschodniej granicy. Fakt zakupu przepustowości przez Rosjan w ramach aukcji prowadzonej na europejskich zasadach (co wiązało się również ze stosowaniem równych zasad kontraktowych, analogicznych jak wobec wszystkich innych użytkowników SGT) oznacza, że obawy o zaprzestanie wykorzystywania przez Gazprom gazociągu jamalskiego w celu dostaw gazu do Niemiec były przesadzone.

Do wprowadzenia w pełni europejskich zasad brakuje jedynie wygaśnięcia wieloletniego kontraktu na dostawy gazu do Polski zawartego pomiędzy Gazpromem a PGNiG S.A. co nastąpi z końcem 2022 r. W 2023 roku po wybudowaniu gazociągu Baltic Pipe, Polska będzie miała wszystkie karty w ręku – faktyczną fizyczną dywersyfikację (Baltic Pipe, Terminal LNG, rewers fizyczny w Mallnow) oraz zakończony nierynkowy kontrakt z Rosjanami. Należy mieć nadzieję, że taka sytuacja pozwoli na zapewnienie dostaw błękitnego paliwa po najbardziej korzystnych cenach, a być może umożliwi utworzenie w Polsce centrum handlu nierosyjskim gazem dla Europy środkowej.

I. Praca podczas kwarantanny

Ustawa nowelizująca wprowadza nowe przepisy, które wyłączają możliwość wypłacania wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego za czas kwarantanny, pracownikom jednostki pomocy społecznej, którzy pracują w tej jednostce w czasie, gdy są objęci kwarantanną. W takim przypadku, pracownikom będzie przysługiwało normalne wynagrodzenie.

Przypomnieć należy, że objęcie kwarantanną nie oznacza niezdolności do pracy i na tej podstawie wnioskowano, że pracownik może pracować, o ile zachowuje rygor kwarantanny. Pracownikowi objętemu kwarantanną pracodawca może powierzyć pracę zdalną, za którą otrzyma on właściwe wynagrodzenie, a nie wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek chorobowy.

II. Zmiana w zakresie ochrony wynagrodzenia za pracę

Jeśli wskutek działań służących zapobieganiu zarażeniem koronawirusem COVID-19 wynagrodzenie pracownika uległo obniżeniu lub członek jego rodziny utracił źródło dochodu, kwoty wolne od potrąceń, o których mowa w art. 87¹ k.p., ulegają podwyższeniu o 25% na każdego nieosiągającego przychodu członka rodziny, którego pracownik ten ma na utrzymaniu.

Przez członka rodziny rozumie się odpowiednio małżonka albo rodzica wspólnego dziecka oraz dziecko w wieku do 25. roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna. Przez dziecko rozumie się dziecko własne pracownika, dziecko współmałżonka, a także dziecko rodzica wspólnego dziecka. Do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.

Przykład: Pracownik wychowuje dwójkę małoletnich dzieci, a jego małżonek w związku z COVID-19 nie pracuje, ponieważ jego pracodawca musiał wstrzymać prowadzenie działalności. Ma zatem na utrzymaniu 3 osoby. Kwoty wolne od potrąceń opisane w art. 87¹ k.p. podlegają zatem podwyższeniu o 75 %, a więc odpowiednio do:

• 175% minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
• 150% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
• 165% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.

III. Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców

Ustawa potwierdza w sposób jednoznaczny możliwość wprowadzenia zmian w zatrudnianiu cudzoziemców. Zgodnie z tarczą 3.0., jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi skorzysta z następujących uprawnień przewidzianych specustawą:

• polecenia wykonywania pracy zdalnej;
• obniżenia wymiaru czasu pracy pracownika maksymalnie o 20%,
• zmiany systemu lub rozkładu czasu pracy;
• polecenia pracownikom świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych;
• zobowiązania pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę;
• polecenia pracownikowi realizowania prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę;
• ograniczenia nieprzerwanego odpoczynku dobowego do nie mniej niż 8 godzin lub odpoczynku tygodniowego do nie mniej niż 32 godzin, obejmującego co najmniej 8 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego;
• wprowadzenia, na mocy zawartego porozumienia, systemu równoważnego czasu pracy;
• stosowaniu, na mocy zawartego porozumienia, mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę

– wskutek, których zmianie uległy warunki wykonywania pracy przez cudzoziemca określone w zezwoleniu na pracę, pobyt czy oświadczeniu o powierzeniu pracy, to cudzoziemiec może wykonywać pracę na tych zmienionych warunkach bez konieczności zmiany zezwolenia, uzyskania nowego zezwolenia lub wpisania nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń.

IV. Zezwolenie na pracę cudzoziemca

Tarcza 3.0. wprowadza zmianę, zgodnie z którą zezwolenie na pracę sezonową nie jest wymagane w czasie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19 oraz do 30. dnia następującego po odwołaniu tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni, jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę sezonową oraz posiadał:

• zezwolenie na pracę, o którym mowa w art. 88 ust. 1 lub 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ważne po dniu 13 marca 2020 r. lub
• oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisane do ewidencji oświadczeń, w którym przynajmniej jeden dzień okresu pracy określonego w tym oświadczeniu przypada po dniu 13 marca 2020 r.

Wskazane zasady, określone w pkt. 1 powyżej, stosuje się odpowiednio do przedłużenia zezwolenia na pracę.

V. Z­akres podmiotowy dofinansowania do wynagrodzeń z FGŚP

Zmianie uległ zakres podmiotów uprawnionych do otrzymania dofinansowania do wynagrodzeń z FGŚP – z katalogu podmiotów uprawnionych do dofinansowania wykreślono państwowe osoby prawne, dodane do tego przepisu poprzednią nowelizacją.

VI. Świadczenie postojowe i mikropożyczka dla samozatrudnionych

Dzięki kolejnej zmianie specustawy świadczenie postojowe przysługuje osobom, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 kwietnia 2020 r. Podobna zmiana dotyczy możliwości uzyskania pożyczki do 5.000 zł przez mikroprzedsiębiorców – konieczne jest prowadzenie działalności gospodarczej przed dniem 1 kwietnia 2020 r. Wskazujemy, że do tej pory był to odpowiednio 1 lutego oraz 1 marca 2020 r.

VII. Zwolnienie ze składek ZUS dla działalności wysokokosztowej

W nowelizacji przewidziano możliwość zwolnienia ze składek ZUS dla podmiotów do tej pory nieobjętych większością środków pomocowych z tarcz antykryzysowych ze względu na zbyt wysokie przychody. Nowe zwolnienie ze składek ZUS obejmie osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą i niezatrudniające pracowników, za okres od 1 kwietnia do 31 maja 2020 r. pod warunkiem:

1. prowadzenia działalności przed 1 kwietnia 2020 r.
2. przychód z tej działalności w kwietniu 2020 r. był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., tj. 15.681 zł, a jednocześnie dochód z tej działalności w pierwszym miesiącu za który jest składany wniosek nie przekroczył 7.000 zł.

Przepis ten obejmuje osoby prowadzące działalność gospodarczą o wysokich bieżących kosztach kwalifikowanych do kosztów uzyskania przychodu lub odpisów amortyzacyjnych. Pozwala to realnie wesprzeć jednoosobowych przedsiębiorców, którzy, choć osiągają wysokie przychody, mają też niezmiennie bardzo wysokie bieżące wydatki.

W przypadku przedsiębiorców korzystających z tzw. ulgi na start zwolnienie to obejmuje jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Warto zaznaczyć, że jeśli składki zostały opłacone, podlegają zwrotowi.

VIII. Emerytury pomostowe, górnicze oraz nauczycielskie świadczenia kompensacyjne

Okres niewykonywania – z powodu zaprzestania lub ograniczenia działalności przez pracodawcę w związku z COVID-19 – pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wlicza się do stażu pracy na potrzeby emerytury pomostowej, jeśli:

• nadal trwa stosunek pracy,
• pracownik świadczył pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w miesiącu poprzedzającym ograniczenie działalności oraz
• pracownik zachowuje gotowość do pracy przez cały okres wstrzymania działalności.

Powyższe dotyczy w taki sam sposób stażu do nabycia nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz stażu pracy górniczej do nabycia emerytury górniczej.

W art. 46 pkt 1 tarczy 3.0 nadano nowe brzmienie art. 4 i 4a specustawy COVID-19, które stanowią podstawę wypłacania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w związku z zamknięciem żłobków, przedszkoli, szkół itp. Zmiana ta wejdzie w życie od dnia 25 maja 2020 r. – wtedy też, zgodnie z zapowiedziami premiera Mateusza Morawieckiego, szkoły podstawowe zaczną organizować zajęcia opiekuńczo-dydaktyczne dla uczniów klas I-III.

Chociaż na konferencjach prasowych zapewniano, że zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał rodzicom, którzy zdecydują się nie posyłać dzieci do żłobków, przedszkoli, szkół po ich otwarciu, lektura nowego art. 4 specustawy na to nie wskazuje. Do tej pory przepis ten wyraźnie wskazywał, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom dzieci do lat 8 oraz rodzicom dzieci niepełnosprawnych. W nowej jego redakcji wykreślono fragment dotyczący dzieci do lat 8, pozostawiając jedynie drugą część omawianego artykułu. Przepis stał się przez to niezrozumiały, ale wydaje się, że cel zmiany jest jasny – od 25 maja nieposłanie dziecka do lat 8 do szkoły, żłobka, czy przedszkola oznacza, że rodzic nie otrzyma dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

„W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19 ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni”.

Aktualne pozostają przepisy przewidujące możliwość ubiegania się o zasiłek opiekuńczy przyznawany na podstawie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Niemniej jednak zasiłek ten przysługuje dla rodziców dzieci do lat 8 w sytuacji nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły albo dla rodzica chorego dziecka do lat 14. W ocenie Kancelarii, w przypadku, gdy placówka będzie otwarta (nawet przy ograniczeniu liczby dzieci mogących w niej przebywać) zasiłek ten nie będzie przyznawany.

Zmiana ta budzi tym większe zaskoczenie, że 14 maja Rada Ministrów wydała, na podstawie art. 4 ust. 3 specustawy COVID-19, rozporządzenia wydłużające okres korzystania z dodatkowego zasiłku opiekuńczego do 14 czerwca. Zgodnie z rozporządzeniami dodatkowy zasiłek opiekuńczy (oraz zasiłek opiekuńczy dla rolników), przysługuje również w przypadku:

1. niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19, przez okres niemożności zapewnienia opieki przez te placówki,
2. ubezpieczonym, którzy podejmą decyzję o osobistym sprawowaniu opieki, jednak nie dłużej niż do dnia 14 czerwca 2020 r.

jednak nie dłużej niż do dnia 14 czerwca 2020 r.

Wskazać jednak należy, że treść Rozporządzeń odnosi się wprost do art. 4 ust. 1 i 1a specustawy (dodatkowy zasiłek opiekuńczy) oraz art. 4a ust. 1 specustawy (zasiłek opiekuńczy dla rolników). Nieprzypadkowo, jak się wydaje, rozporządzenia te wchodzą w życie z mocą od 25 maja 2020 r., a więc od dnia wejścia w życie nowego brzmienia art. 4 i 4a specustawy COVID-19. Wszystko to jasno wskazuje na cel uchwalonych zmian, tj. ograniczenie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Wskazane przepisy specustawy i rozporządzeń Rady Ministrów wydają się być niespójne ze stanowiskiem prezentowanym na konferencjach prasowych. Przepisy w nowym brzmieniu ograniczają możliwość otrzymania dodatkowego zasiłku opiekuńczego do rodziców dzieci niepełnosprawnych. Zmiany te są niekorzystne dla rodziców dzieci do lat 8, którym prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego zabrano i którzy w obecnej sytuacji muszą podjąć decyzję czy wysyłają dziecko do żłobka, przedszkola, szkoły czy pozostają z nim w domu, jednakże bez prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

I. Bieg terminów

Na mocy dotychczasowych przepisów specustawy COVID-19 terminy administracyjnoprawne oraz terminy procesowe i sądowe w czasie stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego nie rozpoczynały biegu, a te które rozpoczęły bieg, podlegały zawieszeniu. Tarcza 3.0 wznawia bieg wskazanych terminów. Terminy sądowe i procesowe oraz terminy materialne prawa administracyjnego:

• dotychczas zawieszone biegną dalej po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie tarczy 3.0,
• które nie rozpoczęły biegu, rozpoczynają bieg po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie tarczy 3.0

– oznacza to, że terminy rozpoczynają/wznawiają swój bieg od 24 maja 2020 r.

Terminy, które rozpoczną swój bieg po wejściu w życie ustawy – biegną normalnie.

Komentarz BWW: Wprowadzone zmiany wskazują, że „odmrażanie gospodarki” ma dotyczyć również sądów – jest to pierwsza oznaka powrotu sądów do normalnej pracy. Jednocześnie jednak trzeba zachować szczególną ostrożność w zakresie liczenia terminów po ich odwieszeniu, zwłaszcza tych, których bieg rozpoczął się przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego na terytorium RP. Przypominamy, że stan zagrożenia epidemicznego został wprowadzony od dnia 14 marca 2020 r. i od tego dnia bieg terminów uległ zawieszeniu.

II. Organizacja posiedzeń sądowych

Tarcza 3.0. wprowadza zmiany zasad odbywania posiedzeń w postępowaniu cywilnym oraz w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

W zakresie postępowania cywilnego wprowadzono następujące zmiany:

• w stanie epidemii i zagrożenia epidemicznego oraz rok po ich ustaniu rozprawę i posiedzenie jawne przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a w budynku sądu, jeśli nie wywoła to nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób uczestniczących;
• możliwe jest zarządzenie posiedzenia niejawnego, jeśli rozpoznanie sprawy jest konieczne, a rozprawy ani posiedzenia jawnego nie można przeprowadzić zdalnie oraz ich przeprowadzenie w budynku sądu stanowiłoby nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób uczestniczących; strony mogą się temu sprzeciwić w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o skierowaniu ich sprawy na posiedzenie niejawne;
• Prezes sądu może, z uwagi na szczególne okoliczności, zarządzić, że członkowie składu orzekającego, z wyjątkiem przewodniczącego i referenta, mogą brać udział w posiedzeniu za pomocą środków komunikacji elektronicznej, chyba że dochodzi do zamknięcia rozprawy;
• jeżeli przeprowadzono całe postępowanie dowodowe, sąd może wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym, po odebraniu od stron i uczestników postępowania stanowisk końcowych na piśmie;
• możliwe jest skierowanie na posiedzenie niejawne rozpoznania apelacji wniesionej przed 7 listopada 2019 r., jeśli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, chyba że strona wniosła o rozpoznanie sprawy na rozprawie lub o przeprowadzenie niepodlegającego pominięciu dowodu z zeznań świadka lub przesłuchania stron; w przypadku skierowania sprawy na posiedzenie niejawne sąd wysyła zawiadomienie i w terminie 7 dni strona może wnieść o rozpoznanie sprawy na rozprawie.

W zakresie postępowania przed WSA i NSA:

1. skarga kasacyjna może być rozpoznana na posiedzeniu niejawnym, w sprawach, w których strona wnosząca skargę nie zrzekła się rozprawy lub inna strona zażądała przeprowadzenia rozprawy, jeśli wszystkie strony w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wyrażą na to zgodę;
2. dopuszczalne jest przeprowadzenie rozprawy przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość, chyba że przeprowadzenie jej w budynku sądu nie będzie stanowiło nadmiernego zagrożenia dla zdrowia uczestników;
3. dopuszczalne jest rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym, jeśli uzna jej rozpoznanie za konieczne i nie można jej przeprowadzić zdalnie, a przeprowadzenie jej w budynku sądu stanowiłoby nadmierne zagrożenie dla zdrowia uczestników.

Komentarz BWW: Powyższe zmiany mają fundamentalne znaczenie dla „odmrożenia” działalności sądów – pozwalają na wznowienie rozpatrywania spraw, które nie mają charakteru „pilnych”. Zmiany te budzą jednakże dużo wątpliwości i obaw, zarówno w samych sądach, jak i wśród pełnomocników czy stron postępowania. Trudno bowiem sobie wyobrazić, jak będą wyglądały zdalne rozprawy, a zwłaszcza przesłuchiwanie w ten sposób świadków czy stron. Należy jednak oczekiwać na dalsze, precyzujące te przepisy, akty prawne.

W pierwszej kolejności PIP zwróciła uwagę, że epidemia oddziałuje również na zdrowie psychiczne pracowników, może budzić lęki i frustracje. Z tego względu zalecane jest stworzenie nowych analiz zagrożeń, zarówno fizycznych i biologicznych, jak i psychicznych, oraz stworzenie planu działań w celu przeciwdziałania wszystkim ujemnym skutkom epidemii.

Następnie PIP wskazała, jakie środki można podjąć w ramach organizacji pracy w zakładzie. Do środków koniecznych do zastosowania, które eliminują bądź minimalizują zagrożenie należą:

• środki techniczne – środki ochrony zbiorowej np. stosowanie przegród pomiędzy stanowiskami pracy; jeżeli nie można zastosować przegrody to należy zachować odległość co najmniej 1,5 metra między pracownikami; należy unikać elementów, które nie są zwarte lub mają przestrzenie, lub które stwarzają dodatkowe ryzyko, np. potknięcia się pracownika, czy upadku przedmiotu; dbać o sprawną i wydajną wentylację pomieszczeń pracy,
• środki organizacyjne – np. zmianowość na stanowiskach pracy, zwiększenie czasu trwania i ilości przerw w pracy, kierowanie tylko wykwalifikowanych pracowników do wykonania określonej pracy,
• środki ochrony osobistej – np. maseczki (FFP2 i FFP3, N95 itp.) i rękawiczki ochronne,
• środki behawioralne – np. przestrzeganie reguł i wytycznych kierownictwa, nadzór nad pracownikami,
• działania przeciwepidemiczne – np. zapewnienie środków do dezynfekcji rąk i elementów środowiska pracy; należy zwiększyć częstotliwość sprzątania pomieszczeń pracy, a przede wszystkim pomieszczeń higieniczno–sanitarnych; przypominać o zasadach higieny w postaci informacji rozmieszczonych w ogólnodostępnych miejscach zakładu pracy.

Przed rozpoczęciem pracy pracownicy powinni zostać poinformowani o wprowadzonych zmianach, przekazać im nowe procedury, a w razie potrzeby zapewnić szkolenie.

W dalszym ciągu, zalecane jest stosowanie pracy zdalnej na wszystkich stanowiskach, na których jest to możliwe, a zwłaszcza w odniesieniu do pracowników starszych, cierpiących na przewlekłe choroby czy kobiet w ciąży. Ponadto Inspektor proponuje izolowanie pracowników, na ile to możliwe ze względu na specyfikę pracy, ograniczanie liczby pracowników korzystających w tym samym czasie ze stołówek i pomieszczeń socjalnych oraz informowanie pracowników o zasadach higieny rąk czy korzystania z rękawiczek i maseczek. Za szczególnie dobrą praktykę inspektor uznaje zastosowanie mat dezynfekcyjnych przy wejściach do biur i hal produkcyjnych oraz promowanie korzystania z transportu indywidualnego poprzez udostępnianie miejsc parkingowych lub miejsc dla przechowywania rowerów.

W przypadku zwiększonej absencji pracowników wskazano, że pracownicy obecni w pracy powinni być elastyczni, jednakże niedopuszczalne jest naruszanie norm czasu pracy i okresów odpoczynku. Należy też dokładnie weryfikować, czy personel nie potrzebuje dodatkowego przeszkolenia i wsparcia, w związku z koniecznością zastępowania pracowników nieobecnych, i w razie potrzeby takie szkolenia i wsparcie zapewnić.

Konieczny jest powrót do normalnego funkcjonowania, jednakże musimy mieć na względzie, że następuje on w nowej rzeczywistości, wymagającej podejmowania wszelkich możliwych środków ostrożności, na które na pewno Inspekcja będzie zwracała uwagę w przypadku kontroli.

Zwracamy uwagę, że zidentyfikowanie zagrożeń fizycznych, biologicznych, chemicznych, jak również psychospołecznych oraz prawidłowo przeprowadzona ocena ryzyka w środowisku pracy mają istotne znaczenie z perspektywy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.

Źródło:

https://www.pip.gov.pl/pl/wiadomosci/109995,bezpieczny-powrot-do-pracy-zalecenia-panstwowej-inspekcji-pracy.html

W ocenie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych przepisy o ochronie danych osobowych nie sprzeciwiają się przetwarzaniu danych pracowników w zakresie, np. mierzenia temperatury czy wdrażania kwestionariusza z objawami chorobowymi – poinformowało we wtorek UODO. Niemniej jednak, aby przeprowadzanie takich czynności było możliwe, inspektor sanitarny musi nałożyć na pracodawcę, w drodze decyzji, obowiązek mierzenia pracownikom (a nawet innym, niezatrudnionym osobom, przebywającym na terenie zakładu pracy) temperatury ciała. Co ważne – i co wynika z oceny Prezesa UODO – przetwarzanie takich danych osobowych bez odpowiedniej decyzji inspektora sanitarnego jest bezprawne.

Poniżej przedstawiamy szczegółowe stanowisko Prezesa UODO.

W sytuacji kiedy będzie dokonywany np. pomiar temperatury ciała danej osoby, czy też będą gromadzone dane dotyczące jej stanu zdrowia, a następnie informacje te będą utrwalane, przekazywane i gromadzone, wówczas będzie następowało przetwarzanie szczególnej kategorii danych osobowych.

Niemniej jednak, w ocenie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych przepisy o ochronie danych osobowych nie sprzeciwiają się przetwarzaniu danych pracowników i gości w zakresie np. mierzenia temperatury czy wdrażania kwestionariusza z objawami chorobowymi. RODO w swoim art. 9 ust. 2 lit. i) wskazuje, że szczególne kategorie danych (dotyczące zdrowia) można przetwarzać, gdy jest to niezbędne ze względów związanych z interesem publicznym w dziedzinie zdrowia publicznego, takich jak ochrona przed poważnymi transgranicznymi zagrożeniami zdrowotnymi, jeżeli wynika to z przepisów prawa. Przepis ten koresponduje zatem z regulacjami krajowymi z dziedziny walki z pandemią COVID-19.  Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374) – tzw. specustawy, Główny Inspektor Sanitarny posiada uprawnienia, aby oddziaływać na inne podmioty oraz na zmiany w obowiązujących przepisach, a także wskazywać na przyjmowanie właściwych rozwiązań.

Specustawa daje szereg możliwości realizowania zadań przez Głównego Inspektora Sanitarnego, który ustala ogólne kierunki działania organów służb sanitarnych. Na podstawie nowych przepisów posiada on również uprawnienia do wprowadzania dodatkowych rozwiązań – mając na uwadze konieczność uregulowania pewnych kwestii oraz podjęcia niezbędnych działań związanych ze zwalczaniem epidemii. W ocenie Prezesa art. 17 specustawy nie wyklucza możliwości wprowadzenia przez pracodawców, czy przedsiębiorców ww. rozwiązań mających na celu zwalczanie COVID-19. W związku z tym, jeżeli inspektor sanitarny uzna, że niezbędne jest przyjęcie rozwiązania w postaci mierzenia temperatury pracownikom i tzw. gościom wchodzącym na teren zakładu pracy czy też pozyskiwania od pracowników oświadczeń dotyczących ich stanu zdrowia, może skorzystać z właściwego dla niego środka prawnego, w efekcie czego na zakład pracy nałożony zostanie obowiązek w postaci decyzji o dokonywaniu pomiaru temperatury czy też zbieraniu oświadczeń pracowników dotyczących ich stanu zdrowia. Służby sanitarne mogą również podjąć decyzję o konieczności dokonywania pomiarów temperatury ciała interesantów, którzy wchodzą do budynku w celu załatwienia sprawy.

Zatem wszelkie działania, jakie będzie podejmował inspektor sanitarny oraz podmioty, na które będzie on oddziaływał, będą wynikały z przepisów prawa, które regulują jego działania oraz z ww. decyzji, wytycznych oraz zaleceń – czyli uprawnień wynikających ze specustawy. Środki te będą stanowiły podstawę prawną tych działań, w tym podstawę do przetwarzania danych osobowych dotyczących stanu zdrowia.

W kwestii dotyczącej podejmowania działań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 w miejscu pracy, należy zaznaczyć, że podstawą legalizującą przetwarzanie danych dotyczących zdrowia w sektorze zatrudnienia, a zatem w relacji pracodawca-pracownik oraz w relacji z podmiotem publicznym, nie może być art. 9 ust. 2 lit. a) RODO, tj. zgoda osoby, której daje dotyczą. Wynika to wprost z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych, które wskazuje, że zgoda nie powinna stanowić ważnej podstawy prawnej przetwarzania danych osobowych w szczególnej sytuacji, w której istnieje wyraźny brak równowagi między osobą, której dane dotyczą, a administratorem, w szczególności gdy administrator jest organem publicznym i dlatego jest mało prawdopodobne, by w tej konkretnej sytuacji zgodę wyrażono dobrowolnie we wszystkich przypadkach. W relacji pracodawca-pracownik również występuje nierówność tych dwóch podmiotów. Pracodawca nie może także nakazać pracownikom i tzw. gościom wchodzącym na teren zakładu pracy dokonywania pomiaru temperatury. W każdym przypadku musi wykazać podstawę prawną, która dawałaby takie uprawnienie. Podkreślenia wymaga, że przepisy prawa nie regulują, jaka wysokość temperatury daje podstawę do stwierdzenia, że pracownik jest chory bądź zarażony wirusem COVID-19. Dlatego też to służby sanitarne, a nie pracodawca, podejmując określone działania wskazują w konkretnych przypadkach na przyjmowanie właściwych rozwiązań.

Nawiązując również do kwestii związanych z realizacją obowiązku informacyjnego należy zaznaczyć, że administrator ma obowiązek w klauzuli informacyjnej przekazać osobom, których dane osobowe przetwarza wszelkie niezbędne informacje w tym zakresie. Treść klauzuli informacyjnej powinna zawierać elementy, na które wskazuje RODO oraz zostać przekazana tym osobom. Obowiązek informacyjny powinien zostać spełniony przez administratora w taki sposób, aby osoba, której dane dotyczą mogła się zapoznać bezpośrednio ze wszystkimi informacjami. Klauzula może być zawarta np. w kwestionariuszu, jak również może być dostępna w zakładzie pracy, czy w urzędzie, np. w recepcji, na tablicy ogłoszeń lub na stronie internetowej. Niemniej jednak osoba, której dane dotyczą, powinna zostać poinformowana o podstawowych kwestiach związanych z przetwarzaniem jej danych osobowych (dane administratora, cel przetwarzania, podstawa prawna, zakres danych) najpóźniej w momencie zbierania danych, a następnie ewentualnie odesłana do pełnej treści klauzuli, która znajduje się w ww. miejscach.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wskazuje, że przepisy o ochronie danych osobowych nie przeciwstawiają się podejmowanym działaniom związanym z przeciwdziałaniem COVID-19. Podkreśla natomiast, że podejmowane rozwiązania przez przedsiębiorców, pracodawców i inne podmioty będą legalne, jedynie w sytuacji, jeżeli administrator będzie realizował je na podstawie przepisów prawa – zgodnie z zasadą legalności określoną w art. 5 ust. 1 RODO. W przedmiotowej sprawie podstaw prawnych należy niewątpliwie doszukiwać się w rozwiązaniach wyznaczanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego.

Źródło:

https://www.uodo.gov.pl/pl/138/1516 

Zawieszenie terminów a zarządzenie Sądu

Już pierwotna wersja tzw. tarczy antykryzysowej zakładała zawieszenie lub wstrzymanie biegu terminów sądowych (z wyjątkiem spraw pilnych). Oznacza to, że terminy sądowe i procesowe, które rozpoczęły swój bieg ulegają zawieszeniu a nowe nie rozpoczynają swojego biegu. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (tarcza 2.0.) wprowadziła w tym zakresie nowe regulacje. W okresie stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, sąd może wyznaczyć stronie termin do dokonania czynności lub zarządzić bieg terminu określonego ustawą z możliwością określenia go na czas dłuższy, niż przewidziany ustawą, jeżeli wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony. Co to oznacza w praktyce? Jeśli sąd w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii zarządzi doręczenie odpisu pozwu stronie pozwanej i zobowiąże ją do złożenia odpowiedzi na pozew w terminie np. 3 tygodni, to pozwany będzie zobowiązany do wniesienia odpowiedzi na pozew w terminie wyznaczonym przez sąd. Uchybienie temu terminowi będzie skutkowało wydaniem przez sąd wyroku zaocznego. Podkreślić należy, że powyższa regulacja ma charakter wyjątkowy i dotyczy tylko sytuacji, gdy wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony.  Zatem w większości spraw terminy pozostaną w dalszym ciągu zawieszone.

Zmiany w zakresie doręczeń nie dotyczą przesyłek sądowych

Tarcza 2.0. wprowadziła zmiany dotyczące doręczeń przesyłek pocztowych, a także dotyczące tzw. przesyłek hybrydowych.

Przesyłką hybrydową jest przesyłka polecona, która zostanie doręczona do adresata w postaci dokumentu elektronicznego bez konieczności składania własnoręcznego podpisu. Do dnia 30 września 2020 r. w ramach realizacji zadań przeciwdziałania COVID-19 powierzono Poczcie Polskiej S.A. świadczenie usługi pocztowej polegającej na przesyłaniu przesyłek poleconych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej na etapie doręczenia. Niezbędną przesłanką do dokonania doręczenia w taki sposób jest wyrażenie zgody i upoważnienie operatora wyznaczonego do odbioru przesyłek poleconych celem ich przetworzenia i doręczenia w postaci dokumentów elektronicznych na skrzynkę elektroniczną adresata. Przesyłka hybrydowa jest przeznaczona dla podmiotów posiadających profil zaufany.

Przepisów dotyczących przesyłek hybrydowych nie stosuje się do przesyłek wysyłanych do sądów oraz przez sądy.

Kolejną zmianą wprowadzoną przez tarczę 2.0. jest kwestia doręczeń przesyłek i ich awizowania. Zgodnie z tymi przepisami, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, przesyłek nieodebranych przez adresata w terminie 14 dni nie zwraca się nadawcy, a ponadto nie działa skutek tzw. podwójnego awizowania, a więc przesyłki nie uważa się za doręczoną po upływie 14 dni od dnia złożenia pierwszego awizo u adresata. Skutek doręczenia wystąpi dopiero po upływie 14 dnia od dnia zniesienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. W tym też terminie przesyłkę zwraca się nadawcy.

Wyżej przedstawione regulacje dotyczące awizowania przesyłek będą miały zastosowanie jedynie między podmiotami prywatnymi, a nie znajdą zastosowania do przesyłek wysyłanych do sądów oraz przez sądy. W zakresie prawa pracy te przepisy będą bardzo istotne w zakresie oświadczeń woli przesyłanych pocztą przez pracodawcę, w szczególności oświadczeń woli o wypowiedzeniu umowy o pracę lub rozwiązaniu jej bez wypowiedzenia. Oznacza to, że jeśli pracownik nie odbierze przesyłki pocztowej od pracodawcy, będzie one uznana za doręczoną dopiero po upływie 14 dni od dnia ustania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Zasada ta nie ma jednak zastosowania w pewnych przypadkach (m.in. do kontroli podatkowych, kontroli celno-skarbowych oraz postępowań podatkowych, jeżeli wiążą się one z podejrzeniem popełnienia przestępstwa lub przestępstwa skarbowego).

Natomiast jeśli doręczona zostanie przesyłka sądowa, powyższe regulacje z tarczy 2.0. nie będą miały zastosowania.

Usprawiedliwienie niestawiennictwa na rozprawie

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 usprawiedliwienie niestawiennictwa przed sądem z powodu choroby nie wymaga przedstawienia zaświadczenia lekarza sądowego. Powyższe odnosi się do jedynie do spraw pilnych, gdyż w pozostałych sprawach podczas stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń jawnych.

Czy w takim wypadku uchylenie wyroku sądu arbitrażowego jest prawdopodobne? Czy stronie polskiej uda się odzyskać zasądzone kwoty? Małgorzata Banasik, radca prawny i partner zarządzający Kancelarii BWW, na te i inne pytania związane z wyrokiem Trybunału Arbitrażowego odpowiada w rozmowie z Interia Biznes.

Rozmowa dostępna po adresem:

https://biznes.interia.pl/gospodarka/news-pgnig-odzyska-zasadzone-od-gazpromu-kwoty,nId,4478315 

Rozporządzenie odnosi się również do możliwości otwarcia przedszkoli i żłobków od 6 maja 2020 r. Ten etap „odmrażania” życia społecznego ma niewielki wpływ na przysługiwanie dodatkowego zasiłku opiekuńczego – będzie on wciąż przysługiwał, jeśli dane przedszkole lub żłobek nie zostanie otwarte oraz w sytuacji, gdy dziecko nie może do niego uczęszczać ze względu na ograniczenia w jego funkcjonowaniu.

Na pierwszym etapie tworzenia i funkcjonowania w obrocie prawnym omawianego rozporządzenia nie było jasne, co w przypadku, kiedy pozostawienie dziecka w domu nie jest spowodowane sytuacją organizacyjną danej jednostki, a wyłącznie decyzją rodzica. Wątpliwości te zostały rozwiane przez Rząd. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, opublikowanym na stronie internetowej, „jeżeli mimo otwarcia placówki opieki rodzic nie zdecyduje się na posłanie do niej dziecka z powodu stanu epidemii związanego koronawirusem, w takim wypadku również dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał. Zasiłek będzie przysługiwał również w przypadku, gdy np. żłobek zostanie otwarty, ale nie będzie mógł zapewnić opieki wszystkim dzieciom.”

Rozporządzenie weszło w życie w dniu 4 maja 2020 r.

Źródło: rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz.U. poz. 790).

5. Świadczenie postojowe dla samozatrudnionych.

Istotne zmiany dotyczą świadczenia postojowego dla osób samozatrudnionych (B2B) oraz dla osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Dla obu tych grup przewidziano możliwość trzykrotnego otrzymania świadczenia postojowego (do tej pory przysługiwało ono jeden raz). Wniosek o wypłatę kolejnego świadczenia można złożyć najwcześniej w kolejnym miesiącu po otrzymaniu poprzedniego. Istnieje jeden warunek otrzymania takiego kolejnego świadczenia – brak poprawy sytuacji materialnej osoby korzystającej ze świadczenia. W przypadku, gdy wniosek o świadczenie postojowe został już złożony – konieczne będzie złożenie stosownego oświadczenia. Natomiast osoby, które nie złożyły jeszcze wniosku o świadczenie postojowe będą musiały złożyć wniosek według nowego wzoru. Zgodnie z zapowiedzią ZUS, nowe wzory dokumentów zostaną opublikowane dopiero w maju, gdyż dopiero wtedy można będzie ubiegać się o świadczenie za miesiąc kwiecień.

Dla samozatrudnionych przewidziano istotne ułatwienie w uzyskaniu świadczenia postojowego. Zrezygnowano z górnego limitu przychodu w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku (wcześniej było to 15 681 złotych). W konsekwencji, nawet osoba, która w marcu 2020 r. osiągnęła wyższy przychód będzie mogła złożyć w kwietniu wniosek o przyznanie świadczenia postojowego, jeśli jej przychód w kwietniu spadł o 15% względem marca. Ten warunek, w odniesieniu do przedsiębiorców, którzy nie zawiesili prowadzenia działalności gospodarczej, został utrzymany.

Dla osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych wprowadzono inne ułatwienie. Na mocy nowelizacji świadczenie postojowe przysługuje osobom, które zawarły umowy przed 1 kwietnia 2020 r. (do tej pory był to 1 lutego 2020 r.). Jednocześnie, względem tych osób utrzymano górny limit przychodu w wysokości 15 681 złotych.

6. Dofinansowanie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej dla osób niezatrudniających pracowników.

Osoby samozatrudnione mogą występować o dofinansowanie części ponoszonych przez nich kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Zakres dofinansowania zależy od wysokości spadku obrotów, jaki dotyczy takiego przedsiębiorcy. Maksymalnie może wynosić 2 340 złotych. Przysługuje ono przez 3 miesiące. Wskutek nowelizacji przedsiębiorca nie musi co miesiąc składać oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej, by otrzymać to dofinansowanie.

Czas trwania obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę otrzymującego dofinansowanie na tej podstawie został skrócony i obecnie dotyczy tylko okresu, w jaki przedsiębiorca korzysta z dofinansowania. Wyłączono natomiast ten obowiązek w odniesieniu do okresu bezpośrednio po zakończeniu finansowania, odpowiadającego długością okresowi finansowania.

7. Pożyczka dla przedsiębiorcy na podstawie umowy ze starostą.

Przepisy specustawy o COVID-19 od początku przewidywały możliwość uzyskania przez mikroprzedsiębiorcę (tj. zatrudniającego mniej niż 10 pracowników i osiągającego obrót nieprzekraczający 10 mln złotych) pożyczki na pokrycie bieżących kosztów działalności gospodarczej w wysokości do 5 000 złotych. Zmiana wprowadzona tarczą 2.0 dotyczy uniezależnienia uzyskania pożyczki od faktu zatrudniania pracowników, co oznacza, że o pożyczkę taką będzie mógł wystąpić przedsiębiorca, który nie zatrudnia żadnych pracowników, a ponosi bieżące koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Wskutek zmian nie trzeba załączać do wniosku oświadczenia o stanie zatrudnienia, a warunkiem umorzenia długu z tytułu pożyczki jest wyłącznie fakt prowadzenia działalności gospodarczej przez 3 miesiące od otrzymania pożyczki. Umorzenie następuje na wniosek przedsiębiorcy, w którym oświadcza, że prowadził działalność gospodarczą w tym okresie.

8. Zwolnienie przedsiębiorców z ZUS. Rozszerzenie firm uprawnionych do zwolnienia ze składek ZUS.

W tarczy 2.0 zmieniono zasady korzystania ze zwolnienia ze składek na ZUS przez przedsiębiorców.

Pierwsza zmiana dotyczy możliwości skorzystania ze zwolnienia przez mikroprzedsiębiorców (zgłaszających do ubezpieczenia do 10 osób). Do tej pory skorzystać z niego mogli tylko przedsiębiorcy, którzy na dzień 29 lutego zgłaszali taką liczbę osób do ubezpieczenia. Obecnie mogą z niego skorzystać także przedsiębiorcy, którzy byli zgłoszeni jako płatnicy składek przed kwietniem 2020 r. i na ostatni dzień lutego, marca lub kwietnia zgłaszali do ubezpieczenia maksymalnie 10 osób.

Dalsze rozszerzenie podmiotowe dotyczy małych przedsiębiorców tj. takich, którzy zgłaszają do ubezpieczenia od 11 do 49 osób. Mogą oni uzyskać zwolnienie ze składek w wysokości 50%.

Zmiana dotyczy również zwolnienia dla samozatrudnionych. Do tej pory obejmowało ono jedynie osoby, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej przed dniem 1 lutego 2020 r. Wskutek nowelizacji z tego rozwiązania mogą skorzystać osoby, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej przed dniem 1 kwietnia 2020 r., a więc także ci, którzy rozpoczęli swoją działalności w lutym lub marcu. Utrzymany tu został wymóg osiągnięcia w pierwszym miesiącu, którego dotyczy wniosek, przychodu nie wyższego niż 15 681 złotych.

We wszystkich przypadkach zwolnienie dotyczy składek za okres od 1 marca do 31 maja 2020 r.