TARCZA ANTYKRYZYSOWA 2.0 – ZMIANY W POSTĘPOWANIU CYWILNYM
Tarcza antykryzysowa 2.0, obok rozszerzenia dotychczasowych rozwiązań pomocowych dla przedsiębiorców i pracodawców, wprowadziła nowe regulacje w zakresie postępowania cywilnego. Poniżej prezentujemy podsumowanie zmian dotyczących zawieszenia terminów, doręczeń oraz usprawiedliwienia niestawiennictwa na rozprawie.
Zawieszenie terminów a zarządzenie Sądu
Już pierwotna wersja tzw. tarczy antykryzysowej zakładała zawieszenie lub wstrzymanie biegu terminów sądowych (z wyjątkiem spraw pilnych). Oznacza to, że terminy sądowe i procesowe, które rozpoczęły swój bieg ulegają zawieszeniu a nowe nie rozpoczynają swojego biegu. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (tarcza 2.0.) wprowadziła w tym zakresie nowe regulacje. W okresie stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, sąd może wyznaczyć stronie termin do dokonania czynności lub zarządzić bieg terminu określonego ustawą z możliwością określenia go na czas dłuższy, niż przewidziany ustawą, jeżeli wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony. Co to oznacza w praktyce? Jeśli sąd w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii zarządzi doręczenie odpisu pozwu stronie pozwanej i zobowiąże ją do złożenia odpowiedzi na pozew w terminie np. 3 tygodni, to pozwany będzie zobowiązany do wniesienia odpowiedzi na pozew w terminie wyznaczonym przez sąd. Uchybienie temu terminowi będzie skutkowało wydaniem przez sąd wyroku zaocznego. Podkreślić należy, że powyższa regulacja ma charakter wyjątkowy i dotyczy tylko sytuacji, gdy wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony. Zatem w większości spraw terminy pozostaną w dalszym ciągu zawieszone.
Zmiany w zakresie doręczeń nie dotyczą przesyłek sądowych
Tarcza 2.0. wprowadziła zmiany dotyczące doręczeń przesyłek pocztowych, a także dotyczące tzw. przesyłek hybrydowych.
Przesyłką hybrydową jest przesyłka polecona, która zostanie doręczona do adresata w postaci dokumentu elektronicznego bez konieczności składania własnoręcznego podpisu. Do dnia 30 września 2020 r. w ramach realizacji zadań przeciwdziałania COVID-19 powierzono Poczcie Polskiej S.A. świadczenie usługi pocztowej polegającej na przesyłaniu przesyłek poleconych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej na etapie doręczenia. Niezbędną przesłanką do dokonania doręczenia w taki sposób jest wyrażenie zgody i upoważnienie operatora wyznaczonego do odbioru przesyłek poleconych celem ich przetworzenia i doręczenia w postaci dokumentów elektronicznych na skrzynkę elektroniczną adresata. Przesyłka hybrydowa jest przeznaczona dla podmiotów posiadających profil zaufany.
Przepisów dotyczących przesyłek hybrydowych nie stosuje się do przesyłek wysyłanych do sądów oraz przez sądy.
Kolejną zmianą wprowadzoną przez tarczę 2.0. jest kwestia doręczeń przesyłek i ich awizowania. Zgodnie z tymi przepisami, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, przesyłek nieodebranych przez adresata w terminie 14 dni nie zwraca się nadawcy, a ponadto nie działa skutek tzw. podwójnego awizowania, a więc przesyłki nie uważa się za doręczoną po upływie 14 dni od dnia złożenia pierwszego awizo u adresata. Skutek doręczenia wystąpi dopiero po upływie 14 dnia od dnia zniesienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. W tym też terminie przesyłkę zwraca się nadawcy.
Wyżej przedstawione regulacje dotyczące awizowania przesyłek będą miały zastosowanie jedynie między podmiotami prywatnymi, a nie znajdą zastosowania do przesyłek wysyłanych do sądów oraz przez sądy. W zakresie prawa pracy te przepisy będą bardzo istotne w zakresie oświadczeń woli przesyłanych pocztą przez pracodawcę, w szczególności oświadczeń woli o wypowiedzeniu umowy o pracę lub rozwiązaniu jej bez wypowiedzenia. Oznacza to, że jeśli pracownik nie odbierze przesyłki pocztowej od pracodawcy, będzie one uznana za doręczoną dopiero po upływie 14 dni od dnia ustania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Zasada ta nie ma jednak zastosowania w pewnych przypadkach (m.in. do kontroli podatkowych, kontroli celno-skarbowych oraz postępowań podatkowych, jeżeli wiążą się one z podejrzeniem popełnienia przestępstwa lub przestępstwa skarbowego).
Natomiast jeśli doręczona zostanie przesyłka sądowa, powyższe regulacje z tarczy 2.0. nie będą miały zastosowania.
Usprawiedliwienie niestawiennictwa na rozprawie
W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 usprawiedliwienie niestawiennictwa przed sądem z powodu choroby nie wymaga przedstawienia zaświadczenia lekarza sądowego. Powyższe odnosi się do jedynie do spraw pilnych, gdyż w pozostałych sprawach podczas stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń jawnych.