Ustawa offshore podpisana przez Prezydenta

Prezydent RP Andrzej Duda w dniu 22 stycznia 2021 r. podpisał ustawę z dnia 17 stycznia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (dalej jako ?Ustawa?). Ustawa, wyznaczająca ramy prawne do rozwoju farm wiatrowych na Morzu Bałtyckim, została podpisana przez Prezydenta po niemal pełnej jednomyślność co do tej ustawy w Sejmie i w Senacie.

W ocenie wiceministra i pełnomocnika ds. rozwoju morskiej energetyki wiatrowej Zbigniewa Gryglasa: ?Podpisanie ustawy przez prezydenta oznacza możliwość realizacji tego wielkiego projektu energetycznego, wielkiej inwestycji, która ma szansę stać się polską specjalnością i być kołem zamachowym dla polskiego przemysłu i całej gospodarki?.

Jak wynika z uzasadnienia do Ustawy, ustawa ta ?wychodzi naprzeciw potrzebie szybkiego zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w krajowym miksie energetycznym, przez wprowadzenie systemu wsparcia oraz usprawnień administracyjnoprawnych, umożliwiających bardziej efektywne prowadzenie procesu inwestycyjnego w zakresie morskich farm wiatrowych?.

Obecny system wsparcia dla odnawialnych źródeł energii nie jestem systemem, jaki mógłby zostać wykorzystany dla morskich farm wiatrowych, a tym bardziej nie stymuluje w wystarczającym stopniu rozwoju tego typu projektów inwestycyjnych związanych z budową i eksploatacją fam wiatrowych. W uzasadnieniu do Ustawy wskazano, że, ?nieadekwatność istniejącego systemu wsparcia wynika z szeregu ograniczeń, związanych przede wszystkim z organizacją konkurencyjnych aukcji. Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, morskie farmy wiatrowe konkurowałyby w jednym ?koszyku aukcyjnym? z elektrowniami wodnymi oraz instalacjami wykorzystującymi biopłyny albo energię geotermalną do wytwarzania energii elektrycznej (art. 73 ust. 3a pkt 2 ustawy OZE). Koszyk aukcyjny charakteryzuje się jednak bardzo niską podażą projektów?.

Wyodrębnienie dwufazowego systemu wsparcia dla morskich farm wiatrowych z ogólnego systemu wsparcia dla OZE, wprowadzenie określonych ułatwień administracyjnych w procesie inwestycyjnym, a także obowiązek korzystania z lokalnego łańcucha dostaw i specjalnie obliczany podatek dla morskich farm wiatrowych to główne elementy Ustawy.

Przyjęty system wsparcia opierać się będzie na koncepcji tzw. dwustronnego kontraktu różnicowego (ang. Contracts for Difference). Wytwórcy, którzy zostaną dopuszczeni do systemu wsparcia uzyskają prawo do pokrycia tzw. ujemnego salda, czyli różnicy pomiędzy rynkową ceną energii, a ceną umożliwiającą im pokrycie kosztów wytwarzania energii. Z kolei w przypadku występowania wyższych cen i wygenerowania tzw. salda dodatniego, inwestor będzie musiał zwrócić nadwyżkę, co obniży koszty systemu wsparcia przenoszone na rachunki odbiorców końcowych.

Ponadto, w Ustawie wyróżniono dwa sposoby przyznawania prawa do pokrycia ujemnego salda:

  1. Do połowy 2021 r. zostanie przyznane wsparcie dla inwestorów planujących budowę pierwszych farm wiatrowych na Bałtyku z pominięciem procedury aukcyjnej, tj. w drodze decyzji Urzędu Regulacji Energetyki.
  2. Zastosowanie konkurencyjnego mechanizmu aukcyjnego, w którym projekty konkurować będą ze sobą ceną na zasadach analogicznych do obecnie obowiązującego systemu wsparcia OZE (ang. pay as bid). Zastosowanie tego systemu od dnia 1 lipca 2021 r. wynika głównie z regulacji europejskich, zwłaszcza nowej dyrektywy RED II, przewidującej, że systemy wsparcia dla OZE mają mieć charakter konkurencyjny.

Różnice pomiędzy ww. formułami związane są jedynie ze sposobem wyłonienia projektów, którym przysługiwać będzie prawo do pokrycia ujemnego salda. Rozwiązania umożliwiające realizację projektów, odpowiadające charakterystyce techniczno-ekonomicznej inwestycji w budowę i eksploatację morskich farm wiatrowych, są tożsame w obu przypadkach.

Wielkość udzielonego wsparcia będzie wyznaczana jako iloczyn planowanej mocy zainstalowanej morskiej farmy wiatrowej i 100 000 godzin. Przewidziano możliwość oddawania do użytkowania i wchodzenia do systemu wsparcia morskich farm wiatrowych w etapach. Maksymalny okres wsparcia będzie liczony od daty pierwszej generacji przez 25 lat dla całej farmy wiatrowej, a nie jej poszczególnych etapów.

Pierwsze farmy wiatrowe na Bałtyku mają pojawić się w 2024 r. i powstawać do 2033 r. Zgodnie z ?Polityką energetyczną Polski do 2040 r.? za 20 lat na Bałtyku ma być zainstalowanych od 8 do 11 GW mocy w morskiej energetyce wiatrowej. Za 10 lat ma być to 5,9 GW.

Ustawa wejdzie w  życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów wprowadzających upoważnienie dla Rady Ministrów do obniżenia, w drodze rozporządzenia, parametrów aukcji, w zakresie maksymalnej mocy zainstalowanej energii elektrycznej morskich farm wiatrowych, w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa funkcjonowania krajowego systemu energetycznego, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.