Radca prawny Agnieszka Mikołajczuk komentuje dla Wyborcza.biz wygaszanie stosunków pracy w służbie zagranicznej.
Nowa ustawa o służbie zagranicznej, która wchodzi w życie 16 czerwca 2021 r. wprowadza instytucję wygaszania stosunków pracy określonych pracowników służby zagranicznej. Zgodnie z nowymi zasadami stosunek pracy członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw zagranicznych, w tym:
- dyplomatów zawodowych stanowiących personel dyplomatyczno-konsularny,
- pracowników krajowych zatrudnionych na podstawie powołania w celu wykonywania obowiązków służbowych w placówce zagranicznej w charakterze członków personelu pomocniczego lub personelu obsługi
wygasa w dniu ukończenia przez nich 65 lat.
Co również istotne, przepisy intertemporalne przewidują, że po upływie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wygasa stosunek pracy osób, które w dniu jej wejścia w życie, pozostają w stosunku pracy w służbie zagranicznej i ukończyły 65 lat.
Pracownicy objęci ww. regulacjami będą mogli wystąpić do ministra właściwego do spraw zagranicznych z uzasadnionym wnioskiem o wyłączenie stosowania wobec nich przedmiotowych przepisów. Minister jednakże nie będzie związany takim wnioskiem, a jedyną przesłankę jego uwzględnienia stanowić będą bliżej niezdefiniowane „potrzeby służby zagranicznej”. Ponadto, od wydanej przez MSZ decyzji nie będzie przysługiwało odwołanie.
Wskazana regulacja budzi wątpliwości, bowiem:
- nosi cechy dyskryminacji ze względu na wiek (regulacja ta nie ma obiektywnego uzasadnienia np. w postaci posiadania określonej zdolności psychofizycznej) – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak również Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniach dotyczących innych grup zawodowych (komorników, sędziów, prokuratorów) orzekły, że analogiczny mechanizm nosi cechy dyskryminacji ze względu na wiek;
- można argumentować, że omawiana ustawa dyskryminuje podwójnie mężczyzn – kobiety mają prawo przejścia na emeryturę po osiągnięciu 60 lat, a mimo to ich stosunek pracy wygasa dopiero w wieku 65 lat, dyplomaci mężczyźni są zaś ustawowo zmuszeni do odejścia z pracy już w momencie nabycia prawa do powszechnej emerytury;
- przejście na emeryturę to prawo pracownika a nie obowiązek;
- ustawa nie przewiduje jasnych kryteriów podejmowania takiej decyzji, wskazując jedynie na „uwzględnienie potrzeb służby zagranicznej”, co czyni decyzję MSZ uznaniową;
- wygaszenie wymyka się spod klasycznej merytorycznej kontroli sądów pracy;
- skrócony zostaje okres ochrony przedemerytalnej pracowników, którzy byliby nią objęci do 1 października 2021 r., co oznacza zakończenie stosunku pracy nawet 3,5 miesiąca wcześniej.
W związku z powyższym, pracownicy, których stosunek pracy wygaśnie w myśl nowych przepisów, będą chronieni w mniejszym zakresie niż pracownicy z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany w sposób klasyczny, tj. za wypowiedzeniem czy bez wypowiedzenia. Rzecznik Praw Obywatelskich wyraził już negatywne stanowisko odnośnie wprowadzonych rozwiązań. Czas pokaże jak komentowane zmiany oceni judykatura.
Więcej na ten temat mogą Państwo przeczytać w Wyborczej.biz: