Przedłużenie dodatkowego zasiłku opiekuńczego w związku z pandemią COVID-19
W związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa (SARS-CoV-2) i ogólnokrajowymi ograniczeniami wprowadzonymi w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19, już od dnia 12 marca 2020 r. zostały zamknięte wszystkie placówki oświatowe, takie jak m.in. szkoły czy przedszkola. W związku z faktem, że niemożliwe było pozostawienie dzieci na czas pracy w tych instytucjach, rodzicom niemogącym wykonywać pracy w związku z obowiązkiem sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, przyznano dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Zasiłek opiekuńczy na zasadach ogólnych
Na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 1 tzw. ustawy zasiłkowej, zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2019 r. poz. 409), lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem. W takiej sytuacji zasiłek przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż przez okres 60 dni w roku kalendarzowym.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy w związku z pandemią COVID-19
W związku z wprowadzeniem na terenie kraju stanu zagrożenia epidemicznego (a obecnie stanu epidemii) oraz wraz z zamknięciem szkół i przedszkoli, wprowadzono regulację dotyczącą tak zwanego dodatkowego zasiłku opiekuńczego. W pierwszej kolejności, zasiłek przysługiwał w okresie nie dłuższym niż 14 dni rodzicom, którzy jako ubezpieczeni, zostali zwolnieni od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza. W takim zakresie, zasiłek przysługiwał od 12 do 25 marca 2020 r.
W dniu 31 marca 2020 r. Sejm RP uchwalił nowelizację ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 i innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Na mocy nowelizacji wydłużono okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Nowelizacja wprowadziła zmiany w zakresie dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zmiany te polegają na:
- wydłużeniu o kolejne 14 dni okresu, przez który przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy,
- przyznaniu prawa do tego zasiłku rodzicom dzieci niepełnosprawnych w wieku powyżej 8 lat:
- do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego
? za okres zamknięcia ww. placówek.
Nowe przepisy przyznają także prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą w przypadku zamknięcia z powodu COVID-19 placówki, do której uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, tj. szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze.
Należy podkreślić, że wydłużony dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom od 26 marca 2020 r.
Co więcej, w tej samej nowelizacji dodano przepis, zgodnie z którym dalsze działania w zakresie wydłużania okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego może podejmować w drodze rozporządzenia Rada Ministrów. Korzystając z powyższego uprawnienia, Rada Ministrów w dniu 10 kwietnia 2020 r. wydała Rozporządzenie w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19. Zgodnie z tym aktem prawnym, opisywane świadczenie przysługuje przez okres na jaki zostały zamknięte żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, szkoły oraz inne placówki lub w związku z niemożnością sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych z powodu COVID-19, jednak nie dłużej niż do 26 kwietnia 2020 r. Rozporządzenie obowiązuje z mocą wsteczną od dnia 9 kwietnia 2020 r.
Reasumując, dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom dzieci do lat 8 ? począwszy od dnia zamknięcia (nie wcześniej jednak niż od 12 marca 2020 r.) żłobka, klubu dziecięcego przedszkola, szkoły do 26 kwietnia 2020 r. W przypadku rodziców dzieci niepełnosprawnych dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje od 26 marca 2020 r. do 26 kwietnia 2020 r.
Kancelaria przypomina, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie obojgu rodzicom, niezależnie od liczby dzieci, które wymagają opieki. Zasiłek ten nie przysługuje, jeśli drugi z rodziców dziecka może zapewnić dziecku opiekę (np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego, czy urlopu wychowawczego). Dalsze wydłużenie okresu przysługiwania tego świadczenia może być wprowadzone na mocy rozporządzenia Rady Ministrów.