Nowelizacja specustawy dot. walki z COVID-19
W dniu 28 marca 2020 r. Sejm RP przyjął nowelizację ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 i innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Ustawa jest aktualnie procedowana w Senacie i nie stanowi jeszcze prawnie obowiązującego aktu prawnego. Niemniej jednak wprowadza szereg zmian w zakresie prawa pracy w kwestiach związanych z ubezpieczeniami społecznymi czy podatkiem dochodowym od osób fizycznych, które są warte zasygnalizowania.
Nowelizacja tzw. specustawy koronawirusowej wprowadza zmiany w zakresie dodatkowego zasiłku opiekuńczego, dzięki którym ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem do ukończenia przez nie 8 lat bądź nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły, etc. z powodu koronawirusa będzie przysługiwało maksymalnie 28 dni zasiłku.
Ustawodawca wprowadza również zmiany przewidujące zawieszenie obowiązków polegających m.in. na wykonywaniu badań okresowych na czas zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz łagodzi przepisy związane z wykonywaniem badań kontrolnych i wstępnych. Rozwiązania te mają wejść w życie z mocą wsteczną od dnia 8 marca 2020 r.
Szerzej o tych kwestiach pisaliśmy w artykułach pt. Specustawa koronawirusowa a dodatkowy zasiłek opiekuńczy oraz Badania okresowe w obliczu pandemii koronawirusa.
Nowelizacja specustawy zawiera także szereg rozwiązań dla przedsiębiorców, stanowiących elementy tzw. tarczy antykryzysowej. W ramach wsparcia przedsiębiorców ustawodawca przewiduje możliwość skorzystania pod określonymi warunkami z mechanizmów ochronnych polegających m.in. na: przyznaniu świadczeń dla zatrudnionych (w oparciu o umowę o pracę, umowę zlecenia, umowę o świadczenie usług), obniżeniu wymiaru czasu pracy, obniżeniu wynagrodzenia za pracę w związku z przestojem ekonomicznym. Warto również wskazać, że przepisy znowelizowanej specustawy przewidują jednorazowe świadczenie postojowe dla samozatrudnionych i osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (nieprowadzący działalności gospodarczej; umów zlecenia, umów o dzieło, umów o świadczenie usług). Świadczenie to nie będzie podlegać oskładowaniu i opodatkowaniu ze względu na jego socjalny charakter. Będzie ono przysługiwało ww. osobom, jeśli nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń.
Zmienione przepisy specustawy ds. wali z COVID-19 umożliwiają pracodawcy, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych, lecz który nie zalega z zobowiązaniami publicznoprawnymi do końca trzeciego kwartału 2019 r., wprowadzenie narzędzi sprzyjających uelastycznieniu czasu pracy, obejmujących m.in. skrócenie dobowego odpoczynku (nie mniej niż do 8 godzin) czy skrócenie tygodniowego odpoczynku (nie mniej niż do 32 godzin), wprowadzenie systemu równoważnego czasu pracy.
Warto także wskazać na postanowienia ustawy nowelizującej w zakresie płatności zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń wypłacanych w marcu i kwietniu 2020 r. Ustawodawca przesunął termin płatności zaliczek na 1 czerwca 2020 roku. Zapłata zaliczki wobec tego, zamiast odpowiednio do 20 kwietnia i 20 maja, może być dokonana przez płatnika do dnia 1 czerwca 2020 r.
W ocenie Kancelarii, powyższe zmiany należy ocenić jako idące w dobrym kierunku, jednak niezapewniające zdecydowanych rozwiązań umożliwiających utrzymanie płynności finansowej szczególnie dużych przedsiębiorców. Warunki skorzystania z mechanizmów obniżenia wymiaru etatu lub przestoju ekonomicznego, polegające m.in. na zawarciu porozumienia albo ze związkami zawodowymi, albo z przedstawicielami pracowników, w wielu przypadkach ? w czasie trwającego stanu epidemii ? mogą być trudne do spełnienia. Ustawa nie uwzględnia również szerszej perspektywy czasowej trwania pandemii oraz jej wpływu na gospodarkę i nie przewiduje rozwiązań, które przedsiębiorcy mogliby wdrożyć w okresie po zakończeniu pandemii.
Kancelaria wskazuje, że obecnie pakiet osłonowy trafił do Senatu, który ma się nim zająć w dniu dzisiejszym (30 marca 2020 r.), a nowe regulacje w założeniu miałyby zacząć obowiązywać już od najbliższej środy, tj. od 1 kwietnia 2020 r.