Jakie uprawnienia członków komisji wyborczych?

Przed nami wybory samorządowe. Wielu pracodawców zatrudnia osoby, które wezmą udział w ich organizacji jako członkowie komisji, mężowie zaufania bądź obserwatorzy społeczni. Czasami wiążą się z tym pewne uprawnienia. Eksperci prawa pracy z kancelarii Banasik, Woźniak i Wspólnicy przygotowali najważniejsze kwestie z tym związane, w kontekście ostatniej nowelizacji Kodeksu Wyborczego.

Pracownikowi, który jest członkiem komisji wyborczej, w związku z wykonywaniem zadań przysługuje zwolnienie od pracy na dzień głosowania oraz liczenia głosów, a także na dzień następujący po dniu, w którym zakończono liczenie głosów. W tym przypadku pracownik zachowuje pełne uprawnienia ze stosunku pracy.

Prawa członków komisji wyborczych

Oznacza to, że powinien otrzymać od pracodawcy wynagrodzenie za ten czas, które jest ustalane według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadła nieobecność w pracy z wyżej wymienionych przyczyn.

Wybory tradycyjnie odbędą się w niedziele. Tego samego dnia członkowie komisji rozpoczną liczenie głosów. Może się jednak zdarzyć tak, że zakończą czynności dopiero po północy, czyli już w poniedziałek. W tym przypadku pracownikowi przysługiwać będzie zwolnienie z pracy do wtorku, do końca dnia.

Warto pamiętać, że członkowi komisji wyborczej przysługuje również maksymalnie 5 dodatkowych dni zwolnienia z pracy na cele związane z pełnieniem obowiązków członka komisji. Do takich obowiązków należy m.in. szkolenie czy rejestrowanie list wyborczych. Za ten czas pracownikowi nie przysługuje jednak wynagrodzenia od pracodawcy.

Obowiązki członków komisji wyborczych

Członek komisji wyborczej w razie zamiaru skorzystania ze zwolnienia od pracy jest obowiązany, co najmniej na 3 dni przed przewidywanym terminem nieobecności w pracy, uprzedzić pracodawcę w formie pisemnej o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności.

Z kolei, już następnego dnia po powrocie do pracy, musi on dostarczyć zaświadczenie, które usprawiedliwia jego nieobecność wykonywaniem zadań komisji. Obowiązek ten dotyczy zarówno nieobecności, za którą należy się wynagrodzenie, jak i tej, za którą nie będzie ono przysługiwać.

Zaświadczenie dostarczane po powrocie do pracy musi zawierać imię i nazwisko pracownika, wskazanie podstawy prawnej zwolnienia od pracy oraz przyczynę i czas nieobecności w pracy.

Ponadto, dokument ten powinien być opatrzony pieczęcią właściwej komisji wyborczej i podpisany przez przewodniczącego tej komisji, a jeśli pracownik jest przewodniczącym, to przez jego zastępcę.

Mężowie zaufania i obserwatorzy społeczni

Mężowie zaufania mają prawo wyłącznie do dni wolnych od pracy na przeprowadzenie wyborów i zliczenie głosów (za wynagrodzeniem). Nie przysługuje im 5 dodatkowych dni wolnego.

Sytuacja obserwatorów społecznych zmieniła się w związku z nowelizacją Kodeksu Wyborczego. Od 2023 roku nie przysługuje im już żaden dzień wolny od pracy związany z wykonywaniem obowiązków obserwatora.


Komentarz został przygotowany w oparciu o następujące przepisy prawa:
·      Art. 154 § 4 – art. 154 § 4c Kodeksu Wyborczego.
·      § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.